پالایشگاه نفت آبادان

Abadan Oil Refinery

پالایشگاه نفت آبادان، بزرگترین پالایشگاه ایران است که در شهر آبادان، استان خوزستان ِ ایران قرار دارد. ساخت این پالایشگاه در سال ۱۲۹۱ ه. ش به پایان رسید و تا آغاز جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹ بزرگترین پالایشگاه‌ دنیا با ظرفیت تصفیه ۶۲۸ هزار بشکه در روز بود. این پالایشگاه تا سال ۱۹۷۳ به دست شرکت‌های نفتی خارجی اداره می‌شد تا این که در این سال به شرکت ملی نفت ایران تحویل داده است. پالایشگاه آبادان به وسیله خطوط لوله به چندین میدان نفتی و بندر ماهشهر متصل شده است. خط لوله‌ای هم از آبادان به سمت تهران می‌آید و سپس در طول مرزهای شمالی کشور از مشهد تا تبریز امتداد می‌یابد.

پس از کشف نفت در شهر مسجد سلیمان در سال ۱۲۸۷ لزوم ایجاد یک پالایشگاه نفت برای تصفیه نفت ضروری بود به همین دلیل عملیات ساخت این پالایشگاه در سال ۱۲۸۸ توسط مهندسان انگلیسی شرکت نفت ایران و انگلیس آغاز گردید. در سال ۱۲۹۱ عملیات ساخت آن به پایان رسید و پالایشگاه (تصفیه خانه نفت) وارد مدار تولید گردید.

توسعه پالایشگاه آبادان از سال ۱۳۱۲ شمسی (۱۹۳۲ میلادی) با لغو قرارداد موجود با شرکت ایران و انگلیس و عقد قرارداد جدید نفتی شتاب بیشتری گرفت، نقطه عطف در قرارداد جدید این بود که پیش بینی‌های لازم برای تعلیم و آماده نمودن ایرانیان برای جانشینی خارجی‌ها بشود، به همین منظور پایه‌های دانشکده نفت آبادان نیز ریخته شد. این دانشکده در سال ۱۳۱۸ شمسی دائر و در سال۱۳۱۹ شمسی افتتاح گردید.

این پالایشگاه در ابتدا روزانه ۲۵۰۰ بشکه در روز نفت تصفیه می‌کرد. ظرفیت آن تا سال ۱۳۳۰ به ۵۰۰۰ بشکه در روز رسید که پس از سرمایه‌گذاری شرکتهای خارجی به۶۰۰ هزار بشکه در روز رسید وبزرگترین پالایشگاه جهان لقب گرفت.در مرداد ماه ۱۳۹۴ سعید محجوبی رئیس هیئت مدیره وقت شرکت پالایش نفت آبادان اعلام کرد پالایشگاه آبادان بیش از ۲۵ درصد از محصولات مورد نیاز کشور را تامین می کند.

در سالهای جنگ بین‌المللی اول پالایشگاه آبادان به منظور دستیابی بیشتر به تهیه سوخت برای کشتیهای جنگی، گسترش بیشتری یافت.در جنگ جهانی دوم نیز پالایشگاه آبادان به دلیل تهیه تحویل سوخت هواپیما به مقدار ۲۵ هزار بشکه در روز شهرت جهانی یافت، به‌طوری که تهیه سوخت مورد نیاز هواپیماهای متفقین سهم بسزایی در پیروزی‌های آن‌ها داشت.

آبادان به این دلیل انتخاب شد چون دارای موقعیت بندرگاهی بود رودخانه‌های آب شیرین در مجاورت این شهر قرار داشتند و نزدیکی به خلیج فارس و چاه‌های نفت را می‌شود از عمده دلیل های انتخاب آبادان برای احداث این پالایشگاه دانست؛ و بطور کلی جزیره آبادان به دلیل نزدیکی به مناطق نفت خیز، قرار گرفتن در میان رودخانه‌های اروند و بهمنشیر، در فاصله ۷۱ کیلومتری خلیج فارس و قابل دسترسی به آبهای آزاد دنیا انتخاب گردید.

این پالایشگاه در خلال جنگ ۸ ساله به دلیل نزدیکی بسیار به کشور عراق، عملاً در میدان جنگ قرار داشت و امکان فعال‌سازی آن غیر ممکن بود. کارگران این واحد تولیدی، تنها قادر بودند با چیدن بشکه‌های فلزی و ماسه، از تاسیسات پالایشگاه حفاظت کنند و با تخلیه مخازن عظیم نفتی آن، آنها را از انفجار مصون نگه دارند.

پالایشگاه آبادان در جنگ ایران و عراق بخاطر وارد آمدن خسارات و صدمات شدید بسیاری از واحدها و دستگاههای خود را از دست داد این پالایشگاه قبلاً دارای چهار دستگاه تقطیر هر یک با ظرفیت تقریبی ۱۰۰ هزار بشکه در روز یک واحد تقطیر با ظرفیت۱۳۰ هزار بشکه و دو واحد تقطیر در خلا هر یک با ظرفیت۴۰هزار بشکه و چندین واحد تولید فراورده و نیز حدود۲۰۰ مخزن ذخیره مواد نفتی بوده است. در دوران جنگ بسیاری از این واحدها و بخشها تخریب گردیدند. اما پس از تصویب قعطنامه۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد و برقراری آتش‌بس عملیات بازسازی فاز اول این پالایشگاه با ظرفیت ۱۳۰ هزار بشکه در روز آغاز و در فروردین ماه ۱۳۶۸ واحد بازسازی شده تقطیر ۸۵ وارد مدار تولید شد. فراورده‌های تولیدی در این مرحله عبارتند از: گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره سبک، گوگرد و ماده اولیه کارخانه‌های روغن سازی.

پالایشگاه نفت آبادان یکی از فعالترین پالایشگاه‌های ایران است که با تمام ظرفیت خود در حال حاضر به فعالیت مشغول است. این پالایشگاه در حال حاضر فراورده‌های زیر را تولید می‌کند: گاز مایع، بنزین موتور، نفت سفید، نفت گاز، سوخت جت، نفت کوره، انواع روغن موتور پایه، انواع قیر، انواع حلال‌های نفتی، گوگرد، نفتای (خوراک آروماتیک پتروشیمی بندرامام)، گاز (خوراک پتروشیمی آبادان).